Πάγος στις «καυτές» θερμοκρασίες του ηλιακού μας συστήματος; Και, ακόμη περισσότερο, οργανικά υλικά, η «βάση» της ζωής, στον Ερμή; Ακούγεται παράδοξο, αυτό όμως ακριβώς φαίνεται ότι ανίχνευσε το Messenger, το ερευνητικό σκάφος της NASA που εξερευνά εδώ και περίπου δυο χρόνια τον κοντινότερο στον ήλιο μας πλανήτη.
Εκπληξη τα οργανικά υλικά
Ο Ερμής χαρακτηρίζεται από τα πιο ακραία θερμομετρικά «σκαμπανεβάσματα» στο ηλιακό μας σύστημα, με θερμοκρασίες που ανεβαίνουν στους 400 βαθμούς Κελσίου την ημέρα και πέφτουν στους -170 τη νύχτα. Υπό τέτοιες συνθήκες το ενδεχόμενο ο πλανήτης να καλύπτεται από πάγο θεωρείτο ουσιαστικά απίθανο. Ωστόσο το γεγονός ότι ο άξονάς του δεν έχει σχεδόν καμία κλίση – και άρα οι πόλοι του δεν «βλέπουν» ποτέ τον Ηλιο – άφηνε πάντα ανοιχτό ένα ενδεχόμενο παρουσίας πάγου στις σκοτεινές πολικές περιοχές του
Οι πρώτες ενδείξεις ότι το ενδεχόμενο αυτό ίσως τελικά και να ίσχυε ήρθαν το 1992, όταν ραδιοτηλεσκόπια από τη Γη είχαν εντοπίσει φωτεινές κηλίδες στους πόλους του Ερμή, κανείς όμως δεν μπορουσε να τις επιβεβαιώσει. Τώρα, είκοσι χρόνια μετά, οι ενδείξεις αυτές όχι μόνο φάνηκαν να επαληθεύονται με μια σειρά μετρήσεων από τα όργανα του Messenger αλλά, επί πλέον, τα δεδομένα του ερευνητικού σκάφους επεφύλαξαν στους ειδικούς και μια πραγματική έκπληξη: το ενδεχόμενο της παρουσίας οργανικών ενώσεων σε ένα μέρος όπου ουδέποτε τις είχαν φανταστεί.
Συγκεκριμένα το Messenger ανίχνευσε υδρογόνο (μια σαφή ένδειξη παρουσίας νερού) σε κρατήρες στους πόλους του Ερμή – εκεί όπου τα τηλεσκόπια είχαν «δει» τις φωτεινές κηλίδες. Οι ίδιες κηλίδες εντοπίσθηκαν επίσης στη «χαρτογράφηση» της επιφάνειας του πλανήτη με λέιζερ – αν και ορισμένα σημεία τους φάνηκαν να είναι πιο σκούρα. Σύμφωνα με τους ερευνητές που ανέλυσαν τα δεδομένα και παρουσίασαν τα συμπεράσματά τους σε δυο άρθρα στην επιθεώρηση «Science» τα φωτεινά τμήματα των κηλίδων, τα οποία είναι και τα ψυχρότερα σημεία του Ερμή, είναι πάγος από νερό ενώ τα σκοτεινά κομμάτια, τα οποία είναι πιο θερμά και αποτελούν τα πιο σκούρα σημεία στην επιφάνεια του πλανήτη, υποδηλώνουν τμήματα του πάγου που είναι «θαμμένα» κάτω από κάποιο οργανικό υλικό – κάτι παρόμοιο με πίσσα ή άνθρακα.
Απίθανη η παρουσία ζωής
Οι ειδικοί θεωρούν ότι τόσο ο πάγος όσο και τα απρόσμενα οργανικά υλικά θα πρέπει να μεταφέρθηκαν στον Ερμή στο μακρινό παρελθόν, σε κάποια πρόσκρουση αστεροειδή. «Δεν είναι κάτι που περιμέναμε να δούμε αλλά φυσικά έχει λογική γιατί το βλέπουμε και σε άλλα μέρη» δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ο Ντέιβιντ Πάλτζ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες, κύριος συγγραφέας της μιας μελέτης.
«Η μόνη εξήγηση που μπορεί να ταιριάξει με όλα τα δεδομένα είναι ότι πρόκειται για οργανικά υλικά» τόνισε από την πλευρά του ο Σον Σόλομον του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, συγγραφέας της άλλης μελέτης και κύριος επιστημονικός υπεύθυνος του Messenger. Σε αυτό συμφώνησε και ο κ. Παλτζ: «Δεν είναι απλώς μια τρελή υπόθεση. Κανείς δεν έχει να παρουσιάσει κάτι που να ταιριάζει καλύτερα με όλες τις παρατηρήσεις».
Οι ειδικοί δεν θεωρούν βεβαίως ότι ο Ερμής θα μπορούσε να φιλοξενεί ή να έχει φιλοξενήσει στο παρελθόν κάποια μορφή ζωής. Η ανακάλυψη όμως οργανικών υλικών σε έναν από τους εσώτερους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος έχει ίσως να προσφέρει πληροφορίες για την εμφάνιση της ζωής στη Γη ή για την ενδεχόμενη ύπαρξή της σε άλλους πλανήτες. Για να επιβεβαιωθούν τα νέα ευρήματα πέραν πάσης αμφιβολίας θα πρέπει να γίνουν περισσότερες παρατηρήσεις στον Ερμή (και, ιδανικά, δειγματοληψίες, κάτι που αυτή τη στιγμή είναι τεχνικά εξαιρετικά δύσκολο).
Η αποστολή του Messenger λήγει τον Μάρτιο του 2013, αν και οι υπεύθυνοι του προγράμματος επιδιώκουν παράτασή του από τη NASA. Το 2015 αναμένεται επίσης να ξεκινήσει για τον Ερμή μια κοινή αποστολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της Ιαπωνικής Διαστημικής Υπηρεσίας (JAXA). Πηγή: tovima.gr
