Δεν πρόκειται για επιταγή της τρόικας. Ούτε για ένταξη στο πρόγραμμα «εφεδρείας» των δημοσίων υπαλλήλων. Ούτε καν για ποινή κατόπιν καταγγελίας ΜΚΟ περί «απασχόλησης νάνων στην παραγωγή καταναλωτικών αγαθών»... Οχι, όχι: τα εργασιακά του με τους νάνους ο Αϊ-Βασίλης τα είχε λυμένα.
Αλλά, να, κάτι που δεν είχε προβλέψει προέκυψε, κάτι που τον έπεισε ότι στο άμεσο μέλλον – από του χρόνου ίσως – τα παιδιά δεν θα έχουν λόγο να του παραγγέλνουν τίποτε! Μην πάει ο νους σας στο ότι αυτό θα συμβεί επειδή τα παιχνιδάδικα θα μοιράσουν την πραμάτεια τους δωρεάν λίγο προτού κλείσουν. Οχι. Απλά... τι το θες το παιχνιδάδικο ή και τον Αϊ-Βασίλη όταν μπορείς να φτιάξεις μόνος σου το παιχνίδι που ονειρεύτηκες; Κι αυτό όχι μαστορεύοντας σαν ξυλουργός ή σιδεράς, αλλά πατώντας απλά ένα πλήκτρο στον υπολογιστή και περιμένοντας να τελειώσει η... εκτύπωση!
Αυτή τη φανταστικά ρεαλιστική ιστορία θα σας διηγηθούμε στη συνέχεια. Μια ιστορία που θα αλλάξει τα πάντα στον παιχνιδόκοσμο, αλλά – το κυριότερο – τα πάντα στη βιομηχανία, στην οικονομία, στο εμπόριο... και στον τρόπο που θα χτίσουμε τον κόσμο τού αύριο!
Λένε ότι όλα ξεκίνησαν από ένα μπέρδεμα. Οτι στα τέλη του Νοεμβρίου ο Αϊ-Βασίλης πετάχτηκε ως τη Φραγκφούρτη για την ετήσια ινκόγκνιτο επίσκεψή του στις περίφημες τεράστιες εκθέσεις χριστουγεννιάτικων δώρων που γίνονται εκεί. Πώς αλλιώς νομίζετε ότι ανταποκρίνεται στα όλο και πιο αλλόκοτα δώρα που του ζητούν; Ωστόσο ένα κενό αέρος στα χίλια πόδια έφερε την απώλεια των γυαλιών του, με άμεση συνέπεια την προσγείωσή του στη λάθος μεριά του Εκθεσιακού Κέντρου της Φραγκφούρτης. Ισιωσε το φαρδύ κοστούμι που είχε βάλει για μεταμφίεση και μπήκε στο πρώτο τεράστιο υπόστεγο που είδε να έχει αφίσες με παιχνίδια, χωρίς να διακρίνει τον περίεργο τίτλο του: «EuroMold» (ΕυρωΧύτευμα).
Είδε πολλά παιχνίδια, αλλά όλα παρατεταγμένα μπροστά στις μηχανές που τα κατασκεύαζαν. Τις κοίταξε παραξενεμένος. Οχι, δεν έφταιγε που δεν είχε τα γυαλιά του: Αυτοί δεν ήταν τόρνοι, ούτε φρέζες, ούτε καν εκείνες οι απίστευτες εργαλειομηχανές πέντε αξόνων που χρησιμοποιούν οι βιομήχανοι για το γρήγορο και με ακρίβεια σκάλισμα των καλουπιών. Δεν είδε καν να έχουν πλάι τους ξύλο ή σίδερο για σκάλισμα. Αντίθετα, είδε πολλά μπουκάλια με πολύχρωμα υγρά και ρολά από πλαστικές ίνες. Απορημένος, ρώτησε έναν εκθέτη τι είδους τεχνολογία ήταν τούτη. Εκείνος τον κοίταξε εξίσου απορημένος, αλλά του εξήγησε ότι λέγεται «Additive Manufacture» (Προσθετική Κατασκευή).
Οι μηχανές ήταν διαφόρων μεγεθών, από κάτι σαν ραπτομηχανή ως κάτι που έμοιαζε με ράμπα συνεργείου αυτοκινήτων. Ωστόσο οι μόνες που ήταν χωρίς περίβλημα και του επέτρεπαν να δει πώς δουλεύουν ήταν κάτι μικρές, που τις παρουσίαζαν νεαροί σε περίπτερα χωρίς φίρμες εταιρειών στην ταμπέλα. Πλησίασε και είδε μια κεφαλή εκτυπωτή που κινούνταν και στις τρεις διαστάσεις. Αντί όμως να τυπώνει εικόνες σε χαρτί, έλιωνε την πλαστική ίνα του ρολού και «έγραφε» με αυτή την ουσία. Μόλις τελείωνε ένα στρώμα, ξανάρχιζε το γράψιμο με την «πλαστική μελάνη», χτίζοντας δεύτερο, τρίτο, τέταρτο... όσα στρώματα χρειάζονταν ώσπου να ολοκληρωθεί το αντικείμενο που της έστελνε το πρόγραμμα ενός υπολογιστή. Τελειώνοντας, έβλεπε κανείς πλαστικά στρατιωτάκια, εξαρτήματα παιχνιδο-οχημάτων, διακοσμητικά αντικείμενα, ανταλλακτικά ηλεκτρικών συσκευών... και ό,τι είχε φανταστεί ο δημιουργός τους, να στέκει τρισδιάστατο και στερεοποιημένο.
Τυπώνοντας... εκτυπωτές!
1. Το βάζο αυτό φτιάχτηκε από «μελάνι πριονιδιών», σε ερασιτεχνικό εκτυπωτή. 2. Αριστερά, ο εκτυπωτής Iris της Mcor και δεξιά, οι πολύχρωμες χαρτοδημιουργίες του. 3. Ευτυχής μοιάζει ο νέος με το ομοίωμά του ανά χείρας.
Ρώτησε τους νεαρούς παρουσιαστές μιας τέτοιας συσκευής ποιας εταιρείας ήταν. Του απάντησαν ότι ήταν φοιτητές και έδιναν τα σχέδια της μηχανής RepRap δωρεάν, στο Διαδίκτυο (www.reprap.org), στο πλαίσιο του κινήματος «ελεύθερης πηγής» (open source). Οποιος ήθελε να συναρμολογήσει τη συσκευή από ήδη «τυπωμένα» εξαρτήματά της, του τα πουλούσαν μαζί με το ηλεκτρονικό κύκλωμα ελέγχου σε τιμές κόστους, που κυμαίνονταν από 350 ως 1.500 ευρώ, ανάλογα με το μοντέλο. Τους κοίταξε έκπληκτος και ύστερα πήρε στα χέρια του ένα από τα παιχνίδια που είχε φτιάξει η συσκευή: Ηταν ολόσωστο ως μορφή, αλλά είχε ύψος μόλις 12 εκατοστών και διέκρινε τις ψιλές οριζόντιες ραβδώσεις μεταξύ των στρώσεων του τυπωμένου πλαστικού.
«Αν θέλω κάτι μεγαλύτερο, το βγάζει ο εκτυπωτής σας;» ρώτησε. «Οχι, θα χρειαστεί να το συναρμολογήσετε σαν Lego. Εκτός κι αν πάτε στο περίπτερο της γερμανικής RepRap (https://grrf.de/en). Εκείνοι έχουν το μεγαλύτερο μοντέλο όλων, το PRotos X400 στα 1.589 ευρώ, που εκτυπώνει σε διαστάσεις 400x400x350 mm». «Ωστόσο... πιο λείο δεν γίνεται;» ξαναρώτησε. «Μόνο αν πάτε στην πανάκριβη λύση της στερεολιθογραφίας» του είπαν και κοίταξαν με νόημα τα φανταχτερά περίπτερα των εταιρειών.
Γύρισε να κατευθυνθεί προς τα 'κεί, αλλά κοντοστάθηκε: «Αυτά που φτιάχνετε βγαίνουν όλα μονόχρωμα - ανάλογα με το χρώμα της ίνας που έχει το καρούλι. Δεν μπορείτε να τυπώσετε ταυτόχρονα με περισσότερα χρώματα;». Του απάντησαν ότι για κάτι τέτοιο θα έπρεπε η συσκευή να έχει δύο ή και τρεις κεφαλές. Αλλά το κόστος της ανέβαινε πολύ. Για παράδειγμα, ο έτοιμος και συναρμολογημένος δίχρωμος εκτυπωτής Replicator 2X που σκοπεύει σύντομα να διαθέσει στην αγορά η Makerbot (store.makerbot.com/replicator2x.html) θα κοστίζει 2.800 δολάρια.
Ψήνοντας υγρά με φως
Πήγε στη μεριά των περιπτέρων της «στερεολιθογραφίας». Πίσω από μια μηχανή που έβγαζε ένα μυστηριώδες φως είδε μια γιγαντοοθόνη όπου προβαλλόταν ο τρόπος λειτουργίας της: Μια δεξαμενή με επιφάνεια όχι μεγαλύτερη από οθόνη υπολογιστή γέμιζε με ρευστοποιημένο πλαστικό και ύστερα ακτίνες φωτός έπεφταν στο υγρό και άρχιζαν να το... ψήνουν. Κάθε σημείο που άγγιζαν οι ακτίνες στερεοποιούνταν. Οταν τελείωνε το ψήσιμο στην επιφάνεια, το υγρό χαμήλωνε ελάχιστα και άρχιζε το ψήσιμο του επόμενου στρώματος.
Τελικά, όταν τελείωναν οι στρώσεις του αντικειμένου, ο χειριστής αποκολλούσε το αντικείμενο και το βύθιζε σε ένα διαλυτικό υγρό. Οταν το ξαναέβγαζε, έσπαγε με ευκολία τα όποια πλαστικά στηρίγματα είχαν δομηθεί για να κρατούν το αντικείμενο ακίνητο. Παίρνοντας στα χέρια του ένα τέτοιο δείγμα, ο Αϊ-Bασίλης διεπίστωσε ότι δεν φαινόταν καμία γράμμωση. Να έφταιγαν τα γυαλιά που είχε χάσει;
Ο χειριστής κατάλαβε τη δυσπιστία του και του είπε χαμογελώντας: «Δεν διακρίνετε τίποτε γιατί οι εκτυπωτές Perfactory της εταιρείας μας, της EnvisionTEC (www.envisiontec.de), στερεοποιούν το υγρό ανά αποστάσεις των 15-16 μικρόμετρων (μm = εκατομμυριοστό του μέτρου). Βλέπετε, δεν χρησιμοποιούμε πλέον ακτίνες λέιζερ, όπως στην κλασική στερεολιθογραφία, αλλά προβολέα DLP, όπως αυτός του home cinema».
Πώς κατρακυλούν οι τιμές
Ο Aϊ-Βασίλης ξεροκατάπιε. «Ναι, αλλά πόσο κοστίζει η συσκευή σας;» ψέλλισε. «Μόνο 13.000 ευρώ - και, σκεφτείτε, όταν ξεκινήσαμε - πριν από 10 χρόνια - το τότε μοντέλο μας κόστιζε 80.000 ευρώ!». Τον ευχαρίστησε και στράφηκε να φύγει, όταν κατάλαβε ότι ένας νεαρός που τους παρακολουθούσε μουρμούριζε κάτι αποδοκιμαστικό. «Θα ήθελες να μου πεις κάτι;» τον ρώτησε ο Αϊ-Βασίλης. «Να... έλεγα ότι σε λίγο θα βρίσκουμε τέτοιους εκτυπωτές με το ένα τέταρτο αυτών των χρημάτων, ή και ακόμη φθηνότερα αν τους συναρμολογούμε μόνοι μας».
Τον κοίταξε σαστισμένος. Εκείνος έβγαλε με μια κίνηση από το σακίδιό του ένα iPad, χτύπησε κάμποσες φορές τα δάχτυλά του πάνω στην οθόνη και του είπε: «Δείτε εδώ: Form 1, της Formlabs (www.formlabs.com). Ιδια τεχνολογία, με μόνο 3.300 δολάρια. Είναι έτοιμοι να το βγάλουν στην αγορά, φτάνει να λύσουν κάποια προβλήματα με παραβίαση πατέντας. Αλλά υπάρχουν κι αυτοί», είπε και έδειξε τον ιστότοπο shop.b9creator.com, «που δέχονται παραγγελίες για έναν αντίστοιχο εκτυπωτή, με 2.495 δολάρια. Κι αυτοί... (www.miicraft.com) με 2.300 δολάρια.
Ωστόσο... η καλύτερη λύση για μένα είναι αυτή» είπε και έδειξε την ιστοσελίδα www.instructables.com/id/Build-a-Laser-3D-Printer-Stereolithography-at-Ho. «Δίνει δωρεάν όλα τα σχέδια και τις πηγές υλικών για να φτιάξω εκτυπωτή στερεολιθογραφίας με το πολύ 800 δολάρια, μόνος μου!».
Ο Αϊ-Βασίλης τον κοίταξε με θαυμασμό. «Πόσων χρόνων είσαι, παιδί μου;» τον ρώτησε. «Δεκάξι» απάντησε εκείνος. «Βοηθάει βέβαια το ότι μπορώ να χρησιμοποιήσω ένα Blue Ray DVD player που έχω στο σπίτι, που... ξέρετε, η ακτίνα του μπλε λέιζερ γράφει με μεγάλη πυκνότητα κι αυτή την τεχνολογία χρησιμοποιεί η ιταλική www.dwssystems.com που φτιάχνει μοντέλα για κοσμήματα - άρα υπερυψηλής ακρίβειας - κι εγώ θα...».
Συνέχισαν να περπατούν ανάμεσα στα περίπτερα, με τον νεαρό να περιγράφει παθιασμένα το πώς σκέφτεται να βελτιώσει ακόμη περισσότερο το μοντέλο των ονείρων του και τον Αϊ-Βασίλη να νιώθει όλο και πιο άχρηστος.
Η χαρά θέλει χρώμα
1. Οι χομπίστες των ηλεκτρονικών συμπληρώνουν τώρα τις κατασκευές τους με εξαρτήματα που τις κάνουν πλήρη τηλεκατευθυνόμενα παιχνίδια. 2. Δεν χρειάζεται πια «τεχνίτης από τα Γιάννενα» για να σου φτιάξει το πιο ιδιαίτερο κόσμημα. 3. Τα τωρινά συνθετικά υλικά εκτύπωσης έχουν τόση αντοχή που επιτρέπουν ακόμη και το «τύπωμα» σκελετού λειτουργικού ποδηλάτου.
Σταμάτησε όταν το βλέμμα του έπιασε αυτό που έψαχνε: Παιχνίδια πολύχρωμα, με τα χρώματα να ποικίλλουν ακόμη και στο ίδιο κομμάτι πλαστικού και το χρώμα του δέρματος να μοιάζει με το αληθινό! Πλησιάζοντας, είδε ότι δεν ήταν καν μορφές καρτουνίστικες, αλλά λιλιπούτεια ανθρωπάκια. Εξυσε τη φαλάκρα του με αμηχανία. «Τι γίνεται εδώ;» μουρμούρισε.
Ο νεαρός δίπλα του γέλασε περιπαιχτικά: «Η μαγκιά του ΜΙΤ κατέληξε στην παραγωγή ειδώλων». «Δηλαδή... τι εννοείς;» ρώτησε μπερδεμένος ο Αϊ-Βασίλης.
«Να, βλέπετε εκείνον εκεί τον εκτυπωτή, τον Ζ 650; Το λοιπόν, είναι ένας έγχρωμος εκτυπωτής inkjet κόστους 60.000 δολαρίων, που εκτυπώνει χύνοντας μέσα από πολλές ακίδες ρευστοποιημένο πλαστικό διαφόρων χρωμάτων. Τυπώνει δηλαδή τρισδιάστατα αυτά που τυπώνει σε χαρτί ο εκτυπωτής του υπολογιστή σας. Αυτή την τεχνολογία την ανέπτυξε το 1994 ο φοιτητής του ΜΙΤ, Tim Anderson. Εστησε στη συνέχεια την εταιρεία Ζ Corp με συμφοιτητές του - διευθύνων σύμβουλος ήταν η Ελληνοαμερικανίδα Marina Hatsopoulos. Τα πήγαν περίφημα, ώσπου τον Ιανουάριο του 2012 τους εξαγόρασε ετούτη η εταιρεία, η 3DSystems, που είναι η μεγαλύτερη του τομέα.
Αυτό που βλέπετε τώρα εδώ είναι η τρισδιάστατη αναπαραγωγή του νούμερου των αδελφών Lumiere: Στήνεται κανείς για ένα τέταρτο μπροστά σε έναν σαρωτή 3D, που στέλνει τις λήψεις του σε ένα πρόγραμμα μοντελοποίησης, στον υπολογιστή. Εκεί, το πρόγραμμα μετατρέπει αυτές τις φωτογραφίες σε τρισδιάστατο μοντέλο και έπειτα το μεταφράζει σε εντολές εκτύπωσης για τον Ζ 650. Τελικά, έπειτα από περίπου επτά ώρες κατεργασίας, ο πελάτης παίρνει το ομοίωμά του σε μικροκλίμακα, συν ένα avatar για να τον εκπροσωπεί στα τρισδιάστατα παιχνίδια του Internet. Διάβασα ότι ήδη έχουν στηθεί τέτοια στερεοφωτογραφεία στην Iσπανία, στο Ντουμπάι και στην Ιαπωνία, όπου πωλούν τα κουκλάκια για κάπου 250 ευρώ το ένα».
«Χμμμ, ακόμη ακριβό για παιχνίδι» είπε σκεπτικός ο Αϊ-Βασίλης και ο νεαρός τον κοίταξε χωρίς να πολυκαταλαβαίνει. «Κάτι πιο φθηνό σε χρώμα δεν υπάρχει;» ρώτησε ο παχουλός παππούς. «Α, βέβαια. Να, εκεί» είπε ο μικρός και τον οδήγησε στο περίπτερο της Mcor Technologies Ltd. (www.mcortechnologies.com).
Ενα μαύρο κουτί διαστάσεων 1.200 x 800 x 1.000 mm δέσποζε στον χώρο, με το ταμπελάκι να λέει «Mcor Iris». Μπροστά του ήταν αραδιασμένες μακέτες, μάσκες ανθρώπων, ομοιώματα κρανίων και διάφορα άλλα αντικείμενα, όλα με χρώματα πλούσια όσο και μιας φωτογραφίας. Σκύβοντας επάνω τους, ο Αϊ-Βασίλης διέκρινε πτυχώσεις. «Χαρτί!» σκέφτηκε. «Είναι όλα από φύλλα χαρτιού που έχουν τυπωθεί, κοπεί και κολληθεί μεταξύ τους!».
«Με το Iris παίρνετε στο χέρι ακριβώς ό,τι έχετε στην οθόνη» διαλαλούσε τώρα ο παρουσιαστής. «Πάνω από ένα εκατομμύριο φωτορεαλιστικά χρώματα, κυρίες και κύριοι, με την ανυπέρβλητη ανάλυση των 5760 x 1440 x 508 dpi, πάχος στρώματος 100 μm, όγκο εκτύπωσης 256 x 169 x 150 mm και υλικό εκτύπωσης το απλό χαρτί Α4 του γραφείου σας. Ολα αυτά... δωρεάν μέσα από το free D package».
«Δηλαδή... πώς δωρεάν;» ρώτησε κάποιος.
«Υπογράφοντας μαζί μας ένας τριετές συμβόλαιο κόστους μικρότερου από 16.000 δολάρια, σας παρέχουμε δωρεάν τη χρήση του εκτυπωτή, τα υλικά εκτύπωσης και τα μελάνια, όπως και τη συντήρηση» απάντησε ο παρουσιαστής.
«Χμμμ, ακόμη κι αν συμφέρει τελικά η προσφορά του, δεν παύει να είναι χαρτί» είπε κουνώντας το κεφάλι ο γέρος. «Αν επιμένετε στο έγχρωμο φθηνό πλαστικό, ίσως πρέπει να περιμένετε γι' αυτούς εδώ» είπε ο νεαρός δίπλα του και ανασήκωσε την ταμπλέτα του: www.hyrel3d.com. Ηταν μια παραλλαγή του RepRap με εύκολα εναλλασσόμενες κεφαλές και κύβο εκτύπωσης 200 x 200 x 200 mm.
Το μέγεθος μετράει
«Καλό μου παιδί», είπε τώρα ο γέρος, «είναι υπέροχα όλα αυτά που βλέπω γύρω μου και όσα μού δείχνεις, αλλά είναι περιοριστικά στο μέγεθος. Τι κάνεις αν θέλεις... ένα ποδήλατο;». «Α, κατάλαβα» έκανε εκείνος. «Για ελάτε να δείτε αυτό» είπε και τον έστριψε σε ένα άλλο περίπτερο.
Ο εκτυπωτής Objet 1000 που αντίκρισε εκεί ήταν τόσο μεγάλος που... έβγαζαν τα αντικείμενα από τον «φούρνο» του με τρόλεϊ σαν αυτά του αεροδρομίου. O μέγιστος όγκος εκτύπωσης ήταν 1.000 x 800 x 500 mm και τα αντικείμενά του μπορούσαν να κατασκευαστούν από 107 διαφορετικά συνθετικά υλικά (objet.com/3d-printing-materials). Και, ναι, η ισραηλινή αυτή εταιρεία είχε ως δείγμα εκτύπωσης και έναν ολόκληρο σκελετό ποδηλάτου!
Ο Αϊ-Βασίλης ήταν τώρα πραγματικά εντυπωσιασμένος. Βέβαια, η τιμή ξεπερνούσε τις 20.000 δολάρια, αλλά η δυνατότητα υπήρχε, και η προοπτική επίσης. Στρέφοντας όμως λίγο πιο 'κεί, εντυπωσιάστηκε ακόμη περισσότερο: Στο περίπτερο της γερμανικής VoxelJet (www.voxeljet.de) υπήρχε εκείνη η περίεργη «ράμπα αυτοκινήτων» που είχε δει από μακριά, με διαστάσεις 4.000 x 2.000 x 1.000 mm. Ηταν το μοντέλο εκτυπωτή VX4000 και, όπως πληροφορούσε η οθόνη πίσω του, σε αυτόν είχε κατασκευαστεί το αμάξωμα της Aston Martin για την πρόσφατη ταινία του Τζέιμς Μποντ.
«Μα... ολόκληρο αυτοκίνητο;» είπε απορημένος. «Βέεεβαια!» έκανε ο δεκαεξάρης. «Kαι δείτε εδώ, στο βίντεο» πρόσθεσε πατώντας αλύπητα στην ταμπλέτα www.youtube.com/watch?v=6zmT8L-2Y0M : «Ενα πραγματικό υβριδικό αυτοκίνητο βγαλμένο από εκτυπωτή!».
Ο Αϊ-Βασίλης ξεφύσησε σαν φώκια. Το πράγμα παρασοβάρευε. Οχι μόνο παιχνίδια, μάσκες και κοσμήματα λοιπόν, αλλά και τα πιο ακριβά παιχνίδια των μεγάλων. Αλλά τότε... «Μπορούν άραγε να εκτυπώσουν και υλικά πέρα από πλαστικό;» ρώτησε τον πιτσιρικά δύσπιστος. «Κοιτάξτε πίσω σας» είπε εκείνος απλά, σαν να έδειχνε το προφανές.
Στράφηκε και είδε στη γιγαντοοθόνη της VoxelJet να προβάλλεται η μέθοδος που ακολουθούσαν: Επαιρναν το αρνητικό του μοντέλου μιας πολυθρόνας που είχε ο υπολογιστής και το χρησιμοποιούσαν σαν μήτρα καλουπιού για να εκτυπώσουν... μέταλλο σε άμμο! Επειτα έσπαζαν την ψημένη άμμο και, όταν όλα κρύωναν... ένα παιδάκι καθόταν στην καινούργια του μεταλλική πολυθρόνα.
Κούνησε το κεφάλι του κατάπληκτος. Αγκάλιασε τον νεαρό και τον τράβηξε προς την καφετέρια, που πρόσφερε δωρεάν σάντουιτς. «Πρέπει να μου πεις ό,τι άλλο ξέρεις γι' αυτά τα διαόλια» του είπε φουρτουνιασμένος. «Τα 'χω χαμένα! Τι άλλο θα δουν τα μάτια μου;».
Ενας κόσμος αειφόρου δημιουργίας
Κάθησαν πλάι-πλάι και ο δεκαεξάχρονος άρχισε να τον ξεναγεί στο Διαδίκτυο χτυπώντας με το ένα χέρι το iPad, μπουκωμένος με το σάντουιτς.
«Βλέπετε εδώ, στο http://betterprinter.blogspot.gr/2012/10/review-wood-filament.html ;» τον ρώτησε. «Αυτός ο τύπος πειραματίζεται χρησιμοποιώντας για μελάνι την ξυλόσκονη. Αυτοί εδώ, στο http://figulo.com/figulo/Home.html, εκτυπώνουν με πηλό και φτιάχνουν κεραμικά. Ετούτος, στο www.core77.com/blog/materials/carbomorph_material_enables_3d-printed_electronics_from_any_3d_printer_23947.asp, έχει φτιάξει το υλικό carbomorph, που του επιτρέπει να τυπώνει ηλεκτρονικά κυκλώματα στο πλαστικό. Κάτι παρόμοιο κάνει και η Disney (phys.org/news/2012-10-disney-magical-vision-d-optical.html) για να τυπώνουμε ζωντανά παιχνίδια. Και, μιλώντας για ζωντανά, εκεί πίσω», είπε γυρίζοντας και κοντεύοντας να ρίξει τον χοντρό από την καρέκλα, «στο περίπτερο της EnvisionTEC που επισκεφθήκαμε, εκτυπώνουν ζωντανά κύτταρα και φτιάχνουν ανθρώπινους ιστούς και δέρμα! Για να μην αναφέρω ότι ήδη υπάρχουν εκτυπωτές που βγάζουν γλυκά και φαγητά».
Ο Αϊ-Βασίλης ήταν πια συγκλονισμένος. Προσπάθησε να κρύψει την ταραχή του και να επικεντρωθεί στο ζητούμενο. «Ωστόσο... όλα προέρχονται από τρισδιάστατα μοντέλα. Αρα, αν κάποιος δεν ξέρει να σχεδιάσει τρισδιάστατα σε υπολογιστή, δεν μπορεί να επέμβει ο ίδιος στο αντικείμενο που θα βγάλει ο εκτυπωτής. Ετσι δεν είναι;».
«Ναι... αλλά και όχι» έκανε ο μικρός. «Εννοώ ότι τώρα πια υπάρχουν ένα σωρό εταιρείες στο Διαδίκτυο που σου έχουν ολόκληρη συλλογή με μοντέλα να διαλέξεις και, από την άλλη, σου επιτρέπουν να τους στείλεις φωτογραφίες ή σκίτσα από αυτό που θέλεις και το μετατρέπουν οι ίδιοι σε μοντέλο. Στο τέλος, αν δεν έχεις ο ίδιος 3D εκτυπωτή, σου το τυπώνουν εκείνοι και σου το στέλνουν, σε συμφωνημένη τιμή. Το κάνει η www.shapeways.com, η i.materialise.com, η www.ponoko.com, η www.3dmtpusa.com, η www.figureprints.com , η www.3dcreationlab.co.uk, η www.proto-type.gr... ακόμη και η Amazon σκέφτεται να το κάνει.
Υπάρχει όμως και κάτι άλλο» συμπλήρωσε, χωρίς ν' αφήσει περιθώριο ανάσας στον γέρο. «Αν δείτε στο περίπτερο της Geomagic, έχουν ένα πρόγραμμα που σου επιτρέπει να χειρίζεσαι το αρχείο της τρισδιάστατης σάρωσης σαν να είναι το τελικό μοντέλο. Δηλαδή, αν έχεις την παιχνιδομηχανή Kinect της Microsoft και αυτό το πρόγραμμα, ζουπάς, στραμπουλάς ή τσιτώνεις αυτό που σαρώθηκε και αποκτάς το μοντέλο που θες. Αν μπορείς να σχεδιάσεις με τόση πλάκα, γιατί να το παραγγείλεις σε άλλους;».
Ο Αϊ-Βασίλης τον άκουγε εκστατικός. Αυτή η νέα γενιά, με τόσο καταπληκτικά εργαλεία στα χέρια της, θα μπορούσε να αλλάξει τα πάντα... παίζοντας. Οχι μόνο τα παιχνίδια της αλλά και τα ίδια τα προϊόντα της καθημερινότητάς της θα άλλαζε, τα αντικείμενα της εργασίας της όταν μεγάλωνε... τα μηχανήματα που θα χρησιμοποιούσε, τα φαγητά που θα κατανάλωνε, τα οχήματα με τα οποία θα μετακινούνταν, ακόμη και τα «ανταλλακτικά του σώματός τους» όταν θα αρρώσταιναν ή θα γερνούσαν...
«Ααα, ξέχασα να σας πω και αυτό» φώναξε ο πιτσιρικάς. «Δείτε εδώ, στο www.bbc.co.uk/news/technology-20542496: H NASA σχεδιάζει να χρησιμοποιεί 3D εκτυπωτές με... φεγγαρόσκονη, για να φτιάχνουν επί τόπου οι αστροναύτες ανταλλακτικά!».
Εγειρε εξουθενωμένος στην πλάτη του καθίσματος. Αυτή και οι επόμενες γενιές σκόπευαν να απεξαρτηθούν από τα πάντα - βιομήχανους, τραπεζίτες, πολυεθνικές... Θα τους αρκεί λίγη σκόνη για να χτίζουν ό,τι χρειάζονται, όποτε το χρειάζονται. Γιατί λοιπόν να μην απεξαρτηθούν και από αυτόν;
Εκλεισε τα μάτια και φαντάστηκε τον εαυτό του, να κάθεται σ' έναν υπολογιστή σχεδιάζοντας ένα αναπηρικό καροτσάκι που θα τον χωρούσε, και ύστερα, μ' ένα πάτημα κουμπιού, αυτό να υλοποιείται. Αλλά τότε του ήρθε η εικόνα του αρχικαλικάντζαρου, που - όπως κάθε χρόνο - θα ερχόταν τούτες τις μέρες στο εργαστήριο για ποιοτικό έλεγχο των παιχνιδιών, ψάχνοντας για ένα στραβοπάτημα... μια αφορμή για να τον διώξει από τον Πόλο.
«Φτου, ξελευθερία!» φώναξε αποφασιστικά και άνοιξε τα μάτια.
ΥΓ.: Εκτός από τις προαναφερθείσες πηγές, τα σχέδια και τα υλικά για έναν καλό τρισδιάστατο εκτυπωτή για παιδιά θα βρείτε στο www.instructables.com/id/Eventorbot-Open-source-3D-printer-Free-plans/. Πηγή: tovima.gr
Αλλά, να, κάτι που δεν είχε προβλέψει προέκυψε, κάτι που τον έπεισε ότι στο άμεσο μέλλον – από του χρόνου ίσως – τα παιδιά δεν θα έχουν λόγο να του παραγγέλνουν τίποτε! Μην πάει ο νους σας στο ότι αυτό θα συμβεί επειδή τα παιχνιδάδικα θα μοιράσουν την πραμάτεια τους δωρεάν λίγο προτού κλείσουν. Οχι. Απλά... τι το θες το παιχνιδάδικο ή και τον Αϊ-Βασίλη όταν μπορείς να φτιάξεις μόνος σου το παιχνίδι που ονειρεύτηκες; Κι αυτό όχι μαστορεύοντας σαν ξυλουργός ή σιδεράς, αλλά πατώντας απλά ένα πλήκτρο στον υπολογιστή και περιμένοντας να τελειώσει η... εκτύπωση!
Αυτή τη φανταστικά ρεαλιστική ιστορία θα σας διηγηθούμε στη συνέχεια. Μια ιστορία που θα αλλάξει τα πάντα στον παιχνιδόκοσμο, αλλά – το κυριότερο – τα πάντα στη βιομηχανία, στην οικονομία, στο εμπόριο... και στον τρόπο που θα χτίσουμε τον κόσμο τού αύριο!
Λένε ότι όλα ξεκίνησαν από ένα μπέρδεμα. Οτι στα τέλη του Νοεμβρίου ο Αϊ-Βασίλης πετάχτηκε ως τη Φραγκφούρτη για την ετήσια ινκόγκνιτο επίσκεψή του στις περίφημες τεράστιες εκθέσεις χριστουγεννιάτικων δώρων που γίνονται εκεί. Πώς αλλιώς νομίζετε ότι ανταποκρίνεται στα όλο και πιο αλλόκοτα δώρα που του ζητούν; Ωστόσο ένα κενό αέρος στα χίλια πόδια έφερε την απώλεια των γυαλιών του, με άμεση συνέπεια την προσγείωσή του στη λάθος μεριά του Εκθεσιακού Κέντρου της Φραγκφούρτης. Ισιωσε το φαρδύ κοστούμι που είχε βάλει για μεταμφίεση και μπήκε στο πρώτο τεράστιο υπόστεγο που είδε να έχει αφίσες με παιχνίδια, χωρίς να διακρίνει τον περίεργο τίτλο του: «EuroMold» (ΕυρωΧύτευμα).
Είδε πολλά παιχνίδια, αλλά όλα παρατεταγμένα μπροστά στις μηχανές που τα κατασκεύαζαν. Τις κοίταξε παραξενεμένος. Οχι, δεν έφταιγε που δεν είχε τα γυαλιά του: Αυτοί δεν ήταν τόρνοι, ούτε φρέζες, ούτε καν εκείνες οι απίστευτες εργαλειομηχανές πέντε αξόνων που χρησιμοποιούν οι βιομήχανοι για το γρήγορο και με ακρίβεια σκάλισμα των καλουπιών. Δεν είδε καν να έχουν πλάι τους ξύλο ή σίδερο για σκάλισμα. Αντίθετα, είδε πολλά μπουκάλια με πολύχρωμα υγρά και ρολά από πλαστικές ίνες. Απορημένος, ρώτησε έναν εκθέτη τι είδους τεχνολογία ήταν τούτη. Εκείνος τον κοίταξε εξίσου απορημένος, αλλά του εξήγησε ότι λέγεται «Additive Manufacture» (Προσθετική Κατασκευή).
Οι μηχανές ήταν διαφόρων μεγεθών, από κάτι σαν ραπτομηχανή ως κάτι που έμοιαζε με ράμπα συνεργείου αυτοκινήτων. Ωστόσο οι μόνες που ήταν χωρίς περίβλημα και του επέτρεπαν να δει πώς δουλεύουν ήταν κάτι μικρές, που τις παρουσίαζαν νεαροί σε περίπτερα χωρίς φίρμες εταιρειών στην ταμπέλα. Πλησίασε και είδε μια κεφαλή εκτυπωτή που κινούνταν και στις τρεις διαστάσεις. Αντί όμως να τυπώνει εικόνες σε χαρτί, έλιωνε την πλαστική ίνα του ρολού και «έγραφε» με αυτή την ουσία. Μόλις τελείωνε ένα στρώμα, ξανάρχιζε το γράψιμο με την «πλαστική μελάνη», χτίζοντας δεύτερο, τρίτο, τέταρτο... όσα στρώματα χρειάζονταν ώσπου να ολοκληρωθεί το αντικείμενο που της έστελνε το πρόγραμμα ενός υπολογιστή. Τελειώνοντας, έβλεπε κανείς πλαστικά στρατιωτάκια, εξαρτήματα παιχνιδο-οχημάτων, διακοσμητικά αντικείμενα, ανταλλακτικά ηλεκτρικών συσκευών... και ό,τι είχε φανταστεί ο δημιουργός τους, να στέκει τρισδιάστατο και στερεοποιημένο.
Τυπώνοντας... εκτυπωτές!
1. Το βάζο αυτό φτιάχτηκε από «μελάνι πριονιδιών», σε ερασιτεχνικό εκτυπωτή. 2. Αριστερά, ο εκτυπωτής Iris της Mcor και δεξιά, οι πολύχρωμες χαρτοδημιουργίες του. 3. Ευτυχής μοιάζει ο νέος με το ομοίωμά του ανά χείρας.
Ρώτησε τους νεαρούς παρουσιαστές μιας τέτοιας συσκευής ποιας εταιρείας ήταν. Του απάντησαν ότι ήταν φοιτητές και έδιναν τα σχέδια της μηχανής RepRap δωρεάν, στο Διαδίκτυο (www.reprap.org), στο πλαίσιο του κινήματος «ελεύθερης πηγής» (open source). Οποιος ήθελε να συναρμολογήσει τη συσκευή από ήδη «τυπωμένα» εξαρτήματά της, του τα πουλούσαν μαζί με το ηλεκτρονικό κύκλωμα ελέγχου σε τιμές κόστους, που κυμαίνονταν από 350 ως 1.500 ευρώ, ανάλογα με το μοντέλο. Τους κοίταξε έκπληκτος και ύστερα πήρε στα χέρια του ένα από τα παιχνίδια που είχε φτιάξει η συσκευή: Ηταν ολόσωστο ως μορφή, αλλά είχε ύψος μόλις 12 εκατοστών και διέκρινε τις ψιλές οριζόντιες ραβδώσεις μεταξύ των στρώσεων του τυπωμένου πλαστικού.
«Αν θέλω κάτι μεγαλύτερο, το βγάζει ο εκτυπωτής σας;» ρώτησε. «Οχι, θα χρειαστεί να το συναρμολογήσετε σαν Lego. Εκτός κι αν πάτε στο περίπτερο της γερμανικής RepRap (https://grrf.de/en). Εκείνοι έχουν το μεγαλύτερο μοντέλο όλων, το PRotos X400 στα 1.589 ευρώ, που εκτυπώνει σε διαστάσεις 400x400x350 mm». «Ωστόσο... πιο λείο δεν γίνεται;» ξαναρώτησε. «Μόνο αν πάτε στην πανάκριβη λύση της στερεολιθογραφίας» του είπαν και κοίταξαν με νόημα τα φανταχτερά περίπτερα των εταιρειών.
Γύρισε να κατευθυνθεί προς τα 'κεί, αλλά κοντοστάθηκε: «Αυτά που φτιάχνετε βγαίνουν όλα μονόχρωμα - ανάλογα με το χρώμα της ίνας που έχει το καρούλι. Δεν μπορείτε να τυπώσετε ταυτόχρονα με περισσότερα χρώματα;». Του απάντησαν ότι για κάτι τέτοιο θα έπρεπε η συσκευή να έχει δύο ή και τρεις κεφαλές. Αλλά το κόστος της ανέβαινε πολύ. Για παράδειγμα, ο έτοιμος και συναρμολογημένος δίχρωμος εκτυπωτής Replicator 2X που σκοπεύει σύντομα να διαθέσει στην αγορά η Makerbot (store.makerbot.com/replicator2x.html) θα κοστίζει 2.800 δολάρια.
Ψήνοντας υγρά με φως
Πήγε στη μεριά των περιπτέρων της «στερεολιθογραφίας». Πίσω από μια μηχανή που έβγαζε ένα μυστηριώδες φως είδε μια γιγαντοοθόνη όπου προβαλλόταν ο τρόπος λειτουργίας της: Μια δεξαμενή με επιφάνεια όχι μεγαλύτερη από οθόνη υπολογιστή γέμιζε με ρευστοποιημένο πλαστικό και ύστερα ακτίνες φωτός έπεφταν στο υγρό και άρχιζαν να το... ψήνουν. Κάθε σημείο που άγγιζαν οι ακτίνες στερεοποιούνταν. Οταν τελείωνε το ψήσιμο στην επιφάνεια, το υγρό χαμήλωνε ελάχιστα και άρχιζε το ψήσιμο του επόμενου στρώματος.
Τελικά, όταν τελείωναν οι στρώσεις του αντικειμένου, ο χειριστής αποκολλούσε το αντικείμενο και το βύθιζε σε ένα διαλυτικό υγρό. Οταν το ξαναέβγαζε, έσπαγε με ευκολία τα όποια πλαστικά στηρίγματα είχαν δομηθεί για να κρατούν το αντικείμενο ακίνητο. Παίρνοντας στα χέρια του ένα τέτοιο δείγμα, ο Αϊ-Bασίλης διεπίστωσε ότι δεν φαινόταν καμία γράμμωση. Να έφταιγαν τα γυαλιά που είχε χάσει;
Ο χειριστής κατάλαβε τη δυσπιστία του και του είπε χαμογελώντας: «Δεν διακρίνετε τίποτε γιατί οι εκτυπωτές Perfactory της εταιρείας μας, της EnvisionTEC (www.envisiontec.de), στερεοποιούν το υγρό ανά αποστάσεις των 15-16 μικρόμετρων (μm = εκατομμυριοστό του μέτρου). Βλέπετε, δεν χρησιμοποιούμε πλέον ακτίνες λέιζερ, όπως στην κλασική στερεολιθογραφία, αλλά προβολέα DLP, όπως αυτός του home cinema».
Πώς κατρακυλούν οι τιμές
Ο Aϊ-Βασίλης ξεροκατάπιε. «Ναι, αλλά πόσο κοστίζει η συσκευή σας;» ψέλλισε. «Μόνο 13.000 ευρώ - και, σκεφτείτε, όταν ξεκινήσαμε - πριν από 10 χρόνια - το τότε μοντέλο μας κόστιζε 80.000 ευρώ!». Τον ευχαρίστησε και στράφηκε να φύγει, όταν κατάλαβε ότι ένας νεαρός που τους παρακολουθούσε μουρμούριζε κάτι αποδοκιμαστικό. «Θα ήθελες να μου πεις κάτι;» τον ρώτησε ο Αϊ-Βασίλης. «Να... έλεγα ότι σε λίγο θα βρίσκουμε τέτοιους εκτυπωτές με το ένα τέταρτο αυτών των χρημάτων, ή και ακόμη φθηνότερα αν τους συναρμολογούμε μόνοι μας».
Τον κοίταξε σαστισμένος. Εκείνος έβγαλε με μια κίνηση από το σακίδιό του ένα iPad, χτύπησε κάμποσες φορές τα δάχτυλά του πάνω στην οθόνη και του είπε: «Δείτε εδώ: Form 1, της Formlabs (www.formlabs.com). Ιδια τεχνολογία, με μόνο 3.300 δολάρια. Είναι έτοιμοι να το βγάλουν στην αγορά, φτάνει να λύσουν κάποια προβλήματα με παραβίαση πατέντας. Αλλά υπάρχουν κι αυτοί», είπε και έδειξε τον ιστότοπο shop.b9creator.com, «που δέχονται παραγγελίες για έναν αντίστοιχο εκτυπωτή, με 2.495 δολάρια. Κι αυτοί... (www.miicraft.com) με 2.300 δολάρια.
Ωστόσο... η καλύτερη λύση για μένα είναι αυτή» είπε και έδειξε την ιστοσελίδα www.instructables.com/id/Build-a-Laser-3D-Printer-Stereolithography-at-Ho. «Δίνει δωρεάν όλα τα σχέδια και τις πηγές υλικών για να φτιάξω εκτυπωτή στερεολιθογραφίας με το πολύ 800 δολάρια, μόνος μου!».
Ο Αϊ-Βασίλης τον κοίταξε με θαυμασμό. «Πόσων χρόνων είσαι, παιδί μου;» τον ρώτησε. «Δεκάξι» απάντησε εκείνος. «Βοηθάει βέβαια το ότι μπορώ να χρησιμοποιήσω ένα Blue Ray DVD player που έχω στο σπίτι, που... ξέρετε, η ακτίνα του μπλε λέιζερ γράφει με μεγάλη πυκνότητα κι αυτή την τεχνολογία χρησιμοποιεί η ιταλική www.dwssystems.com που φτιάχνει μοντέλα για κοσμήματα - άρα υπερυψηλής ακρίβειας - κι εγώ θα...».
Συνέχισαν να περπατούν ανάμεσα στα περίπτερα, με τον νεαρό να περιγράφει παθιασμένα το πώς σκέφτεται να βελτιώσει ακόμη περισσότερο το μοντέλο των ονείρων του και τον Αϊ-Βασίλη να νιώθει όλο και πιο άχρηστος.
Η χαρά θέλει χρώμα
1. Οι χομπίστες των ηλεκτρονικών συμπληρώνουν τώρα τις κατασκευές τους με εξαρτήματα που τις κάνουν πλήρη τηλεκατευθυνόμενα παιχνίδια. 2. Δεν χρειάζεται πια «τεχνίτης από τα Γιάννενα» για να σου φτιάξει το πιο ιδιαίτερο κόσμημα. 3. Τα τωρινά συνθετικά υλικά εκτύπωσης έχουν τόση αντοχή που επιτρέπουν ακόμη και το «τύπωμα» σκελετού λειτουργικού ποδηλάτου.
Σταμάτησε όταν το βλέμμα του έπιασε αυτό που έψαχνε: Παιχνίδια πολύχρωμα, με τα χρώματα να ποικίλλουν ακόμη και στο ίδιο κομμάτι πλαστικού και το χρώμα του δέρματος να μοιάζει με το αληθινό! Πλησιάζοντας, είδε ότι δεν ήταν καν μορφές καρτουνίστικες, αλλά λιλιπούτεια ανθρωπάκια. Εξυσε τη φαλάκρα του με αμηχανία. «Τι γίνεται εδώ;» μουρμούρισε.
Ο νεαρός δίπλα του γέλασε περιπαιχτικά: «Η μαγκιά του ΜΙΤ κατέληξε στην παραγωγή ειδώλων». «Δηλαδή... τι εννοείς;» ρώτησε μπερδεμένος ο Αϊ-Βασίλης.
«Να, βλέπετε εκείνον εκεί τον εκτυπωτή, τον Ζ 650; Το λοιπόν, είναι ένας έγχρωμος εκτυπωτής inkjet κόστους 60.000 δολαρίων, που εκτυπώνει χύνοντας μέσα από πολλές ακίδες ρευστοποιημένο πλαστικό διαφόρων χρωμάτων. Τυπώνει δηλαδή τρισδιάστατα αυτά που τυπώνει σε χαρτί ο εκτυπωτής του υπολογιστή σας. Αυτή την τεχνολογία την ανέπτυξε το 1994 ο φοιτητής του ΜΙΤ, Tim Anderson. Εστησε στη συνέχεια την εταιρεία Ζ Corp με συμφοιτητές του - διευθύνων σύμβουλος ήταν η Ελληνοαμερικανίδα Marina Hatsopoulos. Τα πήγαν περίφημα, ώσπου τον Ιανουάριο του 2012 τους εξαγόρασε ετούτη η εταιρεία, η 3DSystems, που είναι η μεγαλύτερη του τομέα.
Αυτό που βλέπετε τώρα εδώ είναι η τρισδιάστατη αναπαραγωγή του νούμερου των αδελφών Lumiere: Στήνεται κανείς για ένα τέταρτο μπροστά σε έναν σαρωτή 3D, που στέλνει τις λήψεις του σε ένα πρόγραμμα μοντελοποίησης, στον υπολογιστή. Εκεί, το πρόγραμμα μετατρέπει αυτές τις φωτογραφίες σε τρισδιάστατο μοντέλο και έπειτα το μεταφράζει σε εντολές εκτύπωσης για τον Ζ 650. Τελικά, έπειτα από περίπου επτά ώρες κατεργασίας, ο πελάτης παίρνει το ομοίωμά του σε μικροκλίμακα, συν ένα avatar για να τον εκπροσωπεί στα τρισδιάστατα παιχνίδια του Internet. Διάβασα ότι ήδη έχουν στηθεί τέτοια στερεοφωτογραφεία στην Iσπανία, στο Ντουμπάι και στην Ιαπωνία, όπου πωλούν τα κουκλάκια για κάπου 250 ευρώ το ένα».
«Χμμμ, ακόμη ακριβό για παιχνίδι» είπε σκεπτικός ο Αϊ-Βασίλης και ο νεαρός τον κοίταξε χωρίς να πολυκαταλαβαίνει. «Κάτι πιο φθηνό σε χρώμα δεν υπάρχει;» ρώτησε ο παχουλός παππούς. «Α, βέβαια. Να, εκεί» είπε ο μικρός και τον οδήγησε στο περίπτερο της Mcor Technologies Ltd. (www.mcortechnologies.com).
Ενα μαύρο κουτί διαστάσεων 1.200 x 800 x 1.000 mm δέσποζε στον χώρο, με το ταμπελάκι να λέει «Mcor Iris». Μπροστά του ήταν αραδιασμένες μακέτες, μάσκες ανθρώπων, ομοιώματα κρανίων και διάφορα άλλα αντικείμενα, όλα με χρώματα πλούσια όσο και μιας φωτογραφίας. Σκύβοντας επάνω τους, ο Αϊ-Βασίλης διέκρινε πτυχώσεις. «Χαρτί!» σκέφτηκε. «Είναι όλα από φύλλα χαρτιού που έχουν τυπωθεί, κοπεί και κολληθεί μεταξύ τους!».
«Με το Iris παίρνετε στο χέρι ακριβώς ό,τι έχετε στην οθόνη» διαλαλούσε τώρα ο παρουσιαστής. «Πάνω από ένα εκατομμύριο φωτορεαλιστικά χρώματα, κυρίες και κύριοι, με την ανυπέρβλητη ανάλυση των 5760 x 1440 x 508 dpi, πάχος στρώματος 100 μm, όγκο εκτύπωσης 256 x 169 x 150 mm και υλικό εκτύπωσης το απλό χαρτί Α4 του γραφείου σας. Ολα αυτά... δωρεάν μέσα από το free D package».
«Δηλαδή... πώς δωρεάν;» ρώτησε κάποιος.
«Υπογράφοντας μαζί μας ένας τριετές συμβόλαιο κόστους μικρότερου από 16.000 δολάρια, σας παρέχουμε δωρεάν τη χρήση του εκτυπωτή, τα υλικά εκτύπωσης και τα μελάνια, όπως και τη συντήρηση» απάντησε ο παρουσιαστής.
«Χμμμ, ακόμη κι αν συμφέρει τελικά η προσφορά του, δεν παύει να είναι χαρτί» είπε κουνώντας το κεφάλι ο γέρος. «Αν επιμένετε στο έγχρωμο φθηνό πλαστικό, ίσως πρέπει να περιμένετε γι' αυτούς εδώ» είπε ο νεαρός δίπλα του και ανασήκωσε την ταμπλέτα του: www.hyrel3d.com. Ηταν μια παραλλαγή του RepRap με εύκολα εναλλασσόμενες κεφαλές και κύβο εκτύπωσης 200 x 200 x 200 mm.
Το μέγεθος μετράει
«Καλό μου παιδί», είπε τώρα ο γέρος, «είναι υπέροχα όλα αυτά που βλέπω γύρω μου και όσα μού δείχνεις, αλλά είναι περιοριστικά στο μέγεθος. Τι κάνεις αν θέλεις... ένα ποδήλατο;». «Α, κατάλαβα» έκανε εκείνος. «Για ελάτε να δείτε αυτό» είπε και τον έστριψε σε ένα άλλο περίπτερο.
Ο εκτυπωτής Objet 1000 που αντίκρισε εκεί ήταν τόσο μεγάλος που... έβγαζαν τα αντικείμενα από τον «φούρνο» του με τρόλεϊ σαν αυτά του αεροδρομίου. O μέγιστος όγκος εκτύπωσης ήταν 1.000 x 800 x 500 mm και τα αντικείμενά του μπορούσαν να κατασκευαστούν από 107 διαφορετικά συνθετικά υλικά (objet.com/3d-printing-materials). Και, ναι, η ισραηλινή αυτή εταιρεία είχε ως δείγμα εκτύπωσης και έναν ολόκληρο σκελετό ποδηλάτου!
Ο Αϊ-Βασίλης ήταν τώρα πραγματικά εντυπωσιασμένος. Βέβαια, η τιμή ξεπερνούσε τις 20.000 δολάρια, αλλά η δυνατότητα υπήρχε, και η προοπτική επίσης. Στρέφοντας όμως λίγο πιο 'κεί, εντυπωσιάστηκε ακόμη περισσότερο: Στο περίπτερο της γερμανικής VoxelJet (www.voxeljet.de) υπήρχε εκείνη η περίεργη «ράμπα αυτοκινήτων» που είχε δει από μακριά, με διαστάσεις 4.000 x 2.000 x 1.000 mm. Ηταν το μοντέλο εκτυπωτή VX4000 και, όπως πληροφορούσε η οθόνη πίσω του, σε αυτόν είχε κατασκευαστεί το αμάξωμα της Aston Martin για την πρόσφατη ταινία του Τζέιμς Μποντ.
«Μα... ολόκληρο αυτοκίνητο;» είπε απορημένος. «Βέεεβαια!» έκανε ο δεκαεξάρης. «Kαι δείτε εδώ, στο βίντεο» πρόσθεσε πατώντας αλύπητα στην ταμπλέτα www.youtube.com/watch?v=6zmT8L-2Y0M : «Ενα πραγματικό υβριδικό αυτοκίνητο βγαλμένο από εκτυπωτή!».
Ο Αϊ-Βασίλης ξεφύσησε σαν φώκια. Το πράγμα παρασοβάρευε. Οχι μόνο παιχνίδια, μάσκες και κοσμήματα λοιπόν, αλλά και τα πιο ακριβά παιχνίδια των μεγάλων. Αλλά τότε... «Μπορούν άραγε να εκτυπώσουν και υλικά πέρα από πλαστικό;» ρώτησε τον πιτσιρικά δύσπιστος. «Κοιτάξτε πίσω σας» είπε εκείνος απλά, σαν να έδειχνε το προφανές.
Στράφηκε και είδε στη γιγαντοοθόνη της VoxelJet να προβάλλεται η μέθοδος που ακολουθούσαν: Επαιρναν το αρνητικό του μοντέλου μιας πολυθρόνας που είχε ο υπολογιστής και το χρησιμοποιούσαν σαν μήτρα καλουπιού για να εκτυπώσουν... μέταλλο σε άμμο! Επειτα έσπαζαν την ψημένη άμμο και, όταν όλα κρύωναν... ένα παιδάκι καθόταν στην καινούργια του μεταλλική πολυθρόνα.
Κούνησε το κεφάλι του κατάπληκτος. Αγκάλιασε τον νεαρό και τον τράβηξε προς την καφετέρια, που πρόσφερε δωρεάν σάντουιτς. «Πρέπει να μου πεις ό,τι άλλο ξέρεις γι' αυτά τα διαόλια» του είπε φουρτουνιασμένος. «Τα 'χω χαμένα! Τι άλλο θα δουν τα μάτια μου;».
Ενας κόσμος αειφόρου δημιουργίας
Κάθησαν πλάι-πλάι και ο δεκαεξάχρονος άρχισε να τον ξεναγεί στο Διαδίκτυο χτυπώντας με το ένα χέρι το iPad, μπουκωμένος με το σάντουιτς.
«Βλέπετε εδώ, στο http://betterprinter.blogspot.gr/2012/10/review-wood-filament.html ;» τον ρώτησε. «Αυτός ο τύπος πειραματίζεται χρησιμοποιώντας για μελάνι την ξυλόσκονη. Αυτοί εδώ, στο http://figulo.com/figulo/Home.html, εκτυπώνουν με πηλό και φτιάχνουν κεραμικά. Ετούτος, στο www.core77.com/blog/materials/carbomorph_material_enables_3d-printed_electronics_from_any_3d_printer_23947.asp, έχει φτιάξει το υλικό carbomorph, που του επιτρέπει να τυπώνει ηλεκτρονικά κυκλώματα στο πλαστικό. Κάτι παρόμοιο κάνει και η Disney (phys.org/news/2012-10-disney-magical-vision-d-optical.html) για να τυπώνουμε ζωντανά παιχνίδια. Και, μιλώντας για ζωντανά, εκεί πίσω», είπε γυρίζοντας και κοντεύοντας να ρίξει τον χοντρό από την καρέκλα, «στο περίπτερο της EnvisionTEC που επισκεφθήκαμε, εκτυπώνουν ζωντανά κύτταρα και φτιάχνουν ανθρώπινους ιστούς και δέρμα! Για να μην αναφέρω ότι ήδη υπάρχουν εκτυπωτές που βγάζουν γλυκά και φαγητά».
Ο Αϊ-Βασίλης ήταν πια συγκλονισμένος. Προσπάθησε να κρύψει την ταραχή του και να επικεντρωθεί στο ζητούμενο. «Ωστόσο... όλα προέρχονται από τρισδιάστατα μοντέλα. Αρα, αν κάποιος δεν ξέρει να σχεδιάσει τρισδιάστατα σε υπολογιστή, δεν μπορεί να επέμβει ο ίδιος στο αντικείμενο που θα βγάλει ο εκτυπωτής. Ετσι δεν είναι;».
«Ναι... αλλά και όχι» έκανε ο μικρός. «Εννοώ ότι τώρα πια υπάρχουν ένα σωρό εταιρείες στο Διαδίκτυο που σου έχουν ολόκληρη συλλογή με μοντέλα να διαλέξεις και, από την άλλη, σου επιτρέπουν να τους στείλεις φωτογραφίες ή σκίτσα από αυτό που θέλεις και το μετατρέπουν οι ίδιοι σε μοντέλο. Στο τέλος, αν δεν έχεις ο ίδιος 3D εκτυπωτή, σου το τυπώνουν εκείνοι και σου το στέλνουν, σε συμφωνημένη τιμή. Το κάνει η www.shapeways.com, η i.materialise.com, η www.ponoko.com, η www.3dmtpusa.com, η www.figureprints.com , η www.3dcreationlab.co.uk, η www.proto-type.gr... ακόμη και η Amazon σκέφτεται να το κάνει.
Υπάρχει όμως και κάτι άλλο» συμπλήρωσε, χωρίς ν' αφήσει περιθώριο ανάσας στον γέρο. «Αν δείτε στο περίπτερο της Geomagic, έχουν ένα πρόγραμμα που σου επιτρέπει να χειρίζεσαι το αρχείο της τρισδιάστατης σάρωσης σαν να είναι το τελικό μοντέλο. Δηλαδή, αν έχεις την παιχνιδομηχανή Kinect της Microsoft και αυτό το πρόγραμμα, ζουπάς, στραμπουλάς ή τσιτώνεις αυτό που σαρώθηκε και αποκτάς το μοντέλο που θες. Αν μπορείς να σχεδιάσεις με τόση πλάκα, γιατί να το παραγγείλεις σε άλλους;».
Ο Αϊ-Βασίλης τον άκουγε εκστατικός. Αυτή η νέα γενιά, με τόσο καταπληκτικά εργαλεία στα χέρια της, θα μπορούσε να αλλάξει τα πάντα... παίζοντας. Οχι μόνο τα παιχνίδια της αλλά και τα ίδια τα προϊόντα της καθημερινότητάς της θα άλλαζε, τα αντικείμενα της εργασίας της όταν μεγάλωνε... τα μηχανήματα που θα χρησιμοποιούσε, τα φαγητά που θα κατανάλωνε, τα οχήματα με τα οποία θα μετακινούνταν, ακόμη και τα «ανταλλακτικά του σώματός τους» όταν θα αρρώσταιναν ή θα γερνούσαν...
«Ααα, ξέχασα να σας πω και αυτό» φώναξε ο πιτσιρικάς. «Δείτε εδώ, στο www.bbc.co.uk/news/technology-20542496: H NASA σχεδιάζει να χρησιμοποιεί 3D εκτυπωτές με... φεγγαρόσκονη, για να φτιάχνουν επί τόπου οι αστροναύτες ανταλλακτικά!».
Εγειρε εξουθενωμένος στην πλάτη του καθίσματος. Αυτή και οι επόμενες γενιές σκόπευαν να απεξαρτηθούν από τα πάντα - βιομήχανους, τραπεζίτες, πολυεθνικές... Θα τους αρκεί λίγη σκόνη για να χτίζουν ό,τι χρειάζονται, όποτε το χρειάζονται. Γιατί λοιπόν να μην απεξαρτηθούν και από αυτόν;
Εκλεισε τα μάτια και φαντάστηκε τον εαυτό του, να κάθεται σ' έναν υπολογιστή σχεδιάζοντας ένα αναπηρικό καροτσάκι που θα τον χωρούσε, και ύστερα, μ' ένα πάτημα κουμπιού, αυτό να υλοποιείται. Αλλά τότε του ήρθε η εικόνα του αρχικαλικάντζαρου, που - όπως κάθε χρόνο - θα ερχόταν τούτες τις μέρες στο εργαστήριο για ποιοτικό έλεγχο των παιχνιδιών, ψάχνοντας για ένα στραβοπάτημα... μια αφορμή για να τον διώξει από τον Πόλο.
«Φτου, ξελευθερία!» φώναξε αποφασιστικά και άνοιξε τα μάτια.
ΥΓ.: Εκτός από τις προαναφερθείσες πηγές, τα σχέδια και τα υλικά για έναν καλό τρισδιάστατο εκτυπωτή για παιδιά θα βρείτε στο www.instructables.com/id/Eventorbot-Open-source-3D-printer-Free-plans/. Πηγή: tovima.gr