Νέα από το διάστημα

Άστρο με διχασμένη προσωπικότητα

Πονοκέφαλο στους επιστήμονες έχει προκαλέσει ο εντοπισμός ενός άστρου νετρονίου (πάλσαρ) το οποίο «συμπεριφέρεται» με έναν τρόπο που δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ μέχρι σήμερα. Τα πάλσαρ εκπέμπουν από τους πόλους τους δέσμες ενός είδους ακτινοβολίας - είτε ραδιοκύματα, είτε ακτινοβολία γ, είτε ακτίνες Χ. Αστρονόμοι του Ινστιτούτου Διαστημικής Ερευνας στην Ουτρέχτη εντόπισαν ένα άστρο που εκπέμπει δύο είδη ακτινοβολίας. Οι ειδικοί αναφέρουν ότι το πάλσαρ αυτό έχει «διχασμένη προσωπικότητα» και προσπαθούν να βρουν απαντήσεις.

Το φαινόμενο

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το πάλσαρ αυτό εκπέμπει ραδιοκύματα αλλά εντελώς ξαφνικά σταματά και για λίγες ώρες αρχίζει να εκπέμπει ακτίνες Χ. Στη συνέχεια, το ίδιο ξαφνικά και χωρίς να υπάρχει κάποια ορατή μεταβολή (π.χ αλλαγή στη κίνησή του) το πάλσαρ επιστρέφει στην εκπομπή ραδιοκυμάτων. «Είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται αυτή η μεταβλητότητα» αναφέρει ο Βιμ Χέμσεν, μέλος της ερευνητικής ομάδας που έκανε την ανακάλυψη. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».

Τα πάλσαρ

Τα άστρα νετρονίου που είναι πιο γνωστά με τον όρο «πάλσαρ» είναι σώματα υψηλής πυκνότητας και σχηματίζονται από άστρα τα οποία έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο της ζωής τους και καταρρέουν. Ολα τα πάλσαρ εκπέμπουν τις δέσμες ακτινοβολίας από τους πόλους τους και καθώς περιστρέφονται, γίνονται ορατά από τη Γη ως περιοδικές, σύντομες λάμψεις. Τα πάλσαρ εκπέμπουν την ακτινοβολία με σταθερό ρυθμό. Ορισμένοι μάλιστα τα περιγράφουν ως «κοσμικούς ραδιοφάρους».

Οι κολασμένες «πλεξίδες» του Ηλιου

Τα πρώτα εντυπωσιακά δείγματα γραφής του έδωσε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hi-C (High-resolution Coronal Imager) που εκτοξεύθηκε τον περασμένο Ιούλιο με αποστολή την παρατήρηση των φαινομένων που λαμβάνουν χώρα στον Ηλιο και ειδικά στο στέμμα (το ανώτερο στρώμα) του μητρικού μας άστρου.

Το τηλεσκόπιο καταγράφει εικόνες υψηλής ανάλυσης και πιο συγκεκριμένα πέντε φορές υψηλότερης ανάλυσης από αυτές που έχουμε στη διάθεση μας μέχρι σήμερα από τον Ηλιο. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα εικόνες που κατέγραψε το Hi-C από μια πολύ ισχυρή έκρηξη που έγινε στον Ηλιο και παρήγαγε εντυπωσιακά φαινόμενα.

Παράγουν τρομερές θερμοκρασίες

Η μελέτη των νέων εικόνων από επιστήμονες της NASA αποδεικνύει την ύπαρξη στο στέμμα του Ηλιου των λεγόμενων «μαγνητικών πλεξίδων». Αυτές οι «πλεξίδες» δημιουργούνται όταν μικρές δέσμες του μαγνητικού πεδίου του Ηλιου τυλίγονται μεταξύ τους εξαιτίας του πλάσματος που στροβιλίζεται στην επιφάνεια του Ηλιου. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι μαγνητικές πλεξίδες αυξάνουν τη θερμοκρασία στο στέμμα - υπολογίζουν ότι κατά τη διάρκεια του φαινομένου αγγίζει τους 4 εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου! Στις εικόνες που κατέγραψε το τηλεσκόπιο οι «πλεξίδες» έφτασαν σε ύψος περίπου 150 χλμ. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Άστρο του Ωρίωνα ετοιμάζεται για σύγκρουση με τείχος από σκόνη

Ο κόκκινος γίγαντας Μπετελγκέζ στον αστερισμό του Ωρίωνα, ένα από τα λαμπρότερα άστρα του χειμερινού ουρανού, θα περάσει μέσα από ένα «τείχος» διαστρικής σκόνης σε περίπου 5.000 χρόνια, αποκαλύπτει μια εντυπωσιακή νέα εικόνα του τηλεσκοπίου Herschel.

Ο Μπετελγκέζ (ή Βετελγόζης) είναι το κοκκινωπό, γιγάντιο άστρο που βρίσκεται στον ώμο του Ωρίωνα, δεινού κυνηγού της ελληνικής μυθολογίας (στην ένθετη εικόνα, ο ομώνυμος αστερισμός). Έχει διάμετρο 100.000 φορές μεγαλύτερη από του Ήλιου και το φως του είναι 100.000 φορές ισχυρότερο.

Στην υπέρυθρη εικόνα του ευρωπαϊκού διαστημικού τηλεσκοπίου Herscel, ένα γιγάντιο γραμμικό σύννεφο σκόνης διακρίνεται στα αριστερά του άστρου. Σύμφωνα με τις τελευταίες αναλύσεις, αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση «Astronomy & Astrophysics», το νέφος είτε σχηματίζεται λόγω του μαγνητικού πεδίου του γαλαξία μας, είτε είναι απλώς ένα διαστρικό νέφος που φωτίζεται από την ακτινοβολία του Μπετελγκέζ.

Γύρω από το ίδιο το άστρο διακρίνεται ένας σφαιρικός σχηματισμός που δημιουργείται καθώς τα σωματίδια που εκπέμπει το άστρο (ο αστρικός του άνεμος) σπρώχνουν προς τα έξω το διαστρικό μέσο και σχηματίζουν ένα κύμα.

Οι υπολογισμοί

Όπως εξηγεί σε ανακοίνωσή της η ESA, η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία, οι τελευταίοι υπολογισμοί δείχνουν ότι αυτό το κύμα θα προσκρούσει στο τείχος σκόνης σε περίπου 5.000 χρόνια, ενώ το ίδιο το άστρο θα περάσει μέσα από το σύννεφο σε 12.500 χρόνια.

Αυτό, βέβαια, θα συμβεί εφόσον ο Μπετελγκέζ συνεχίζει να υπάρχει. Το γιγάντιο άστρο έχει φτάσει στα τελευταία στάδια της ζωής του, κατά τα οποία διογκώνεται, εκτοξεύει ένα μεγάλο μέρος της ατμόσφαιράς του, και μετατρέπεται σε αυτό που οι αστρονόμοι ονομάζουν «ερυθρός υπεργίγαντας». Το τέλος του θα έρθει σε μια έκρηξη σουπερνόβα, οι αστρονόμοι όμως δεν μπορούν να προβλέψουν ακριβώς πότε.

Καρέ καρέ η εξέλιξη ενός σουπερνόβα

To 1901 οι αστρονόμοι εντόπισαν μια πολύ ισχυρή αστρική έκρηξη. Ο υπερκαινοφανής αστέρας (σουπερνόβα) GK Persei ή Nova Persei 1901 βρίσκεται σε απόσταση 1.300 ετών φωτός από τη Γη και προς έκπληξη των επιστημόνων συνεχίζει ακόμη να «μεγαλώνει».

Ομάδα ειδικών με επικεφαλής τον Μιγκέλ Σανταντέρ του Εθνικού Αστεροσκοπείου της Ισπανίας συγκέντρωσαν εικόνες και δεδομένα του σουπερνόβα από διάφορα τηλεσκόπια και με βάση τα όσα γνώριζαν για αυτό δημιούργησαν έναν τρισδιάστατο χάρτη της έκρηξης και της εξέλιξής της μέσα στον χρόνο. H έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal».

Οπως αναφέρουν οι ερευνητές το «ωστικό κύμα» της έκρηξης συνεχίζει να... διογκώνεται. Η ταχύτητα της διαστολής του σουπερνόβα υπολογίστηκε ότι είναι περίπου 1.000 χλμ/δευτ. Το βίντεο που δόθηκε στη δημοσιότητα καταγράφει την πορεία του στον χρόνο. Καθώς διαστέλλεται ο GK Persei μοιάζει με ένα κοσμικό πυροτέχημα.


Πηγή: tovima.gr