Σε λίγα χρόνια, ασθενείς και εργαζόμενοι στα νοσοκομεία θα μπορούν να αγγίζουν πιο… άφοβα κάθε λογής μεταλλικά αντικείμενα καθημερινής χρήσης -όπως χερούλια, πόμολα και βρύσες- καθώς θα είναι πολύ λιγότερο πιθανό να κολλήσουν έτσι κάποιο μικρόβιο. Αυτό υπόσχονται οι επιστήμονες και οι εταιρείες που συμμετέχουν στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SelfClean, με συντονιστή το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, οι οποίοι δημιουργούν γι’ αυτό τον σκοπό αυτοκαθαριζόμενες και αντιμικροβιακές μεταλλικές επικαλύψεις με τη βοήθεια νανοσωματιδίων οξειδίου του τιτανίου.Οπως λέει στην «Κ» η δρ Ευαγγελία Παυλάτου, αναπληρώτρια καθηγήτρια στη Σχολή Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ και επιστημονική υπεύθυνη του προγράμματος, τον Μάρτιο του 2015 που λήγει το SelfClean θα έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξη και δοκιμή των καινοτόμων επικαλύψεων, ώστε να είναι έτοιμες να ενσωματωθούν στη μαζική βιομηχανική παραγωγή. «Στόχος μας είναι να αναπτύξουμε μεταλλικά αντικείμενα τα οποία με τη βοήθεια της νανοτεχνολογίας και του φωτός θα μειώνουν τον κίνδυνο μετάδοσης της μόλυνσης μικροβίων από 50% έως και 100%, για όποιον έρχεται σε επαφή μαζί τους», συμπληρώνει.
Παρόλο που η ίδια λύση θα μπορεί να εφαρμοσθεί και σε άλλους δημόσιους χώρους (π.χ. μέσα μαζικής μεταφοράς ή σχολεία), προτεραιότητα του SelfClean είναι να περιορισθούν οι ενδονοσοκομειακές μολύνσεις. Εξάλλου, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, τα κρούσματα ενδονοσοκομειακών μολύνσεων φτάνουν τα 3 εκατομμύρια κάθε χρόνο, από τα οποία το 15% οφείλεται στη μετάδοση μικροβίων μέσω της επαφής με επιφάνειες καθημερινής χρήσης.
Ετσι, η μείωση αυτού του ποσοστού θα σημαίνει τεράστια οφέλη για τη δημόσια υγεία.
Οι επικαλύψεις που παρασκευάζονται περιέχουν νανοσωματίδια οξειδίου του τιτανίου, ενός φωτοκαταλύτη με τον οποίο ασχολούνται αρκετές ερευνητικές ομάδες σε όλο τον κόσμο, κυρίως για την ανάπτυξη υλικών που θα διασπούν τους ρύπους. Το καινούργιο που φέρνει το SelfClean είναι πως αυτή η ιδιότητα θα συνδυάζεται με την αντιμικροβιακή δράση. «Πέρα από την αποικοδόμηση των ρύπων, για πρώτη φορά τα νανοσωματίδια θα είναι τροποποιημένα κατάλληλα ώστε να εξουδετερώνουν επίσης πολυανθεκτικά βακτήρια», σημειώνει η επιστήμονας.
Αυτή δεν είναι η μοναδική καινοτομία του προγράμματος: τη στιγμή που σε άλλες εφαρμογές τα νανοσωματίδια ενεργοποιούνται κυρίως με τη χρήση υπεριώδους ακτινοβολίας, οι επικαλύψεις του SelfClean θα μπορούν να αυτοκαθαρίζονται και να αυτοαπολυμαίνονται χρησιμοποιώντας τον τεχνητό φωτισμό. Κάτι που είναι απαραίτητο ώστε τα μεταλλικά αντικείμενα να μπορούν να αξιοποιηθούν και στους εσωτερικούς χώρους των νοσοκομείων.
«Επιπλέον, η τεχνική που έχει επιλεγεί για να χρησιμοποιείται στα εργοστάσια, ως τελευταίο στάδιο της διαδικασίας παραγωγής των μεταλλικών αντικειμένων (ηλεκτρολυτική μέθοδος), θα εξασφαλίζει ότι οι επιστρώσεις θα είναι καλαίσθητες και θα αντέχουν τόσο στη χημική διάβρωση (π.χ. στα καθαριστικά) όσο και στα γδαρσίματα», προσθέτει η ερευνήτρια από το ΕΜΠ.
Για τα επιμέρους χαρακτηριστικά των επικαλύψεων, οι επιστήμονες συνεργάζονται με τις εταιρείες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, ώστε η τεχνολογία να μπορεί να αξιοποιηθεί εμπορικά όσο το δυνατόν καλύτερα. Για παράδειγμα, η τροποποίηση των νανοσωματιδίων γίνεται με στόχο την εξουδετέρωση των βακτηρίων που υποδεικνύει στους ερευνητές το Metropolitan Hospital (Μητροπολιτικό Θεραπευτήριο) στο Φάληρο, το οποίο παίρνει μέρος στο SelfClean.
Σημαντικό επίσης είναι να παραμείνει χαμηλό το κόστος παρασκευής αυτών των καινοτόμων μεταλλικών αντικειμένων. «Ακόμη κι αν “σκοτώνουν” το 100% των βακτηρίων οι επικαλύψεις, θα είναι πρακτικά άχρηστες αν εκτοξεύουν το κόστος των προϊόντων», λέει χαρακτηριστικά η αναπληρώτρια καθηγήτρια. Ετσι, με τους κατασκευαστές που συμμετέχουν στο SelfClean, οι επιστήμονες προσπαθούν να βρουν τη χρυσή τομή ανάμεσα στο κόστος και στο ποσοστό της αντιμικροβιακής δράσης.
Στο τελευταίο στάδιο του προγράμματος, τα πρώτα μεταλλικά αντικείμενα με τις καινοτόμες επικαλύψεις θα τοποθετηθούν στο Metropolitan, για να δοκιμασθούν σε πραγματικές συνθήκες οι δυνατότητές τους να αυτοαπολυμαίνονται. Πάντως, οι επιστήμονες από το ΕΜΠ ήδη εξετάζουν το ενδεχόμενο να προσαρμόσουν την τεχνολογία αυτή και σε άλλου είδους επιφάνειες όπως πλαστικές, γυάλινες και κεραμικές. Πηγή: kathimerini.gr
