Ταχύτερη και απλούστερη «χειραγώγηση» του DNA κατά βούληση, προσφέρει μία νέα μέθοδος, ανοίγοντας τον δρόμο σε μια νέα εποχή γενετικής ιατρικής. Η τεχνική είναι ένα είδος «αντιγραφής και επικόλλησης» (copy-paste) των γονιδίων και επιτυγχάνει την ακριβέστερη τροποποίηση (κατευθυνόμενη μετάλλαξη) του γενετικού υλικού ενός ζωντανού οργανισμού. Η συγκεκριμένη μέθοδος δοκιμάστηκε από κινέζους επιστήμονες για πρώτη φορά με επιτυχία, πάνω σε μαϊμούδες και μπορεί μελλοντικά να βοηθήσει στη μάχη εναντίον διαφόρων ασθενειών, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, το Πάρκινσον και ο αυτισμός.Οι Κινέζοι γενετιστές, με επικεφαλής τον αναπαραγωγικό βιολόγο Τζιαχάο Σα του Ιατρικού Πανεπιστημίου της Ναντζίνγκ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο κορυφαίο διεθνώς περιοδικό βιολογίας «Cell» (Κύτταρο), σύμφωνα με το «Science», το «Nature» και τη βρετανική «Guardian», εφάρμοσαν για πρώτη φορά σε μαϊμούδες τη νέα τεχνική με την ονομασία Crispr/Cas9. Η μέθοδος επιτρέπει την προσθήκη νέων γονιδίων, τη διαγραφή υπαρχόντων γονιδίων ή την τροποποίησή τους.
Μέχρι στιγμή η εν λόγω τεχνική -που αναπτύχθηκε πρόσφατα στο ΜΙΤ των ΗΠΑ- είχε εφαρμοστεί μόνο σε ποντίκια και αρουραίους. Σε πιο εξελιγμένα ζώα (πιθήκους και μαϊμούδες) η επιθυμητή μετάλλαξη, δηλαδή η εισαγωγή συγκεκριμένων γονιδίων στο σώμα τους, μέχρι σήμερα γίνεται με την παραδοσιακή μέθοδο της χρησιμοποίησης ως οχήματος - φορέα ενός ακίνδυνου ιού. Όμως αυτή η τεχνική (που δημιούργησε την πρώτη μεταλλαγμένη μαϊμού το 2000), ενώ όντως επιτυγχάνει αποτελεσματικά τη γενετική τροποποίηση, δεν έχει την αναγκαία ακρίβεια, καθώς ενσωματώνει τα γονίδια της μετάλλαξης σε απρόβλεπτα και τυχαία σημεία του DNA των ζώων.
Οι μακάκοι στην Κίνα είναι τα πρώτα στον κόσμο πρωτεύοντα θηλαστικά (όπου ανήκουν και οι άνθρωποι), των οποίων το γονιδίωμα τροποποιήθηκε με τη νέα γενετική τεχνική μεγάλης ακρίβειας. Οι Κινέζοι επιστήμονες μετάλλαξαν με απολύτως στοχευμένο τρόπο δύο γονίδια σε γονιμοποιημένα ωάρια των μακάκων, τα οποία στη συνέχεια μετέφεραν σε παρένθετες μητέρες, από τις οποίες μερικές γέννησαν και άλλες απέβαλαν.
Γενετιστές από όλο τον κόσμο χαιρέτισαν το νέο βήμα στο πεδίο της γενετικής μηχανικής, λόγω των τρομερών δυνατοτήτων που ανοίγει, καθώς με ταχύτητα και ακρίβεια οι επιστήμονες θα μπορούν να αφαιρούν ελαττωματικά γονίδια από τα κύτταρα και να τα αντικαθιστούν με άλλα υγιή, όχι πλέον μόνο σε τρωκτικά, αλλά και σε ζώα πολύ πιο συγγενικά με τον άνθρωπο. Θα μπορούν έτσι με στοχευμένο τρόπο, για πειραματικούς λόγους, να αλλάζουν ακόμα και ένα μοναδικό «γράμμα» του κώδικα του DNA μαϊμούδων και πιθήκων. Αυτές ακριβώς οι δυνατότητες δείχνουν τις θεραπευτικές προοπτικές της νέας μεθόδου.
Αυτό που τραβάει το ενδιαφέρον των επιστημόνων, είναι να κάνουν σχετικές κλινικές δοκιμές στους εγκεφάλους ανεπτυγμένων ζώων, με την ελπίδα νέων γενετικών θεραπειών για τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες που πλήττουν τους ανθρώπους, κάπου εδώ όμως, αρχίζουν και οι βιοηθικές αντιρρήσεις.
Οι συνεχείς γενετικές πρόοδοι εγείρουν νέα διλήμματα βιοηθικής φύσης, κυρίως όσον αφορά την χρησιμοποίηση των ζώων για εργαστηριακά πειράματα. Οι υπέρμαχοι των δικαιωμάτων των ζώων ανησυχούν ότι, αντί να περιοριστεί η χρήση των συγγενικών προς τον άνθρωπο εξελιγμένων πειραματόζωων (πιθήκων και μαϊμούδων) στα επιστημονικά εργαστήρια, θα αυξηθεί στο μέλλον.
Η διεθνής ανθρωπιστική οργάνωση «Humane Society International» ζήτησε την πλήρη απαγόρευση της γενετικής «χειραγώγησης» (μετάλλαξης) των πρωτευόντων πειραματόζωων, με το σκεπτικό ότι οι άνθρωποι έχουν μεγάλη ευθύνη ιδίως απέναντι στα έξυπνα ζώα και δεν πρέπει να τα κάνουν να υποφέρουν σωματικά και ψυχικά.
Διευθυντικό στέλεχος της οργάνωσης δήλωσε ότι η γενετική μηχανική δίνει στους επιστήμονες «σχεδόν απεριόριστη δύναμη να δημιουργούν άρρωστα ζώα» και επεσήμανε πως «δεν είναι τυχαίο ότι η νέα έρευνα εγκαινιάζεται στην Κίνα, όπου σήμερα δεν υπάρχουν καθόλου νόμοι ή επιβεβλημένοι ηθικοί έλεγχοι στα πειράματα με ζώα».
Όμως πέρα από τα ζώα, ανακύπτουν ευρύτερα ζητήματα βιοηθικής, καθώς η νέα τεχνική στο μέλλον μπορεί να αξιοποιηθεί για να αλλάζει κατά βούληση το DNA των ανθρώπινων εμβρύων - κάτι που αναβιώνει το φάσμα της ευγονικής. Πηγή: enet.gr
