Το κουμπί της ψηφιακής λήθης

Θυμάστε εκείνη την πιπεράτη φωτογραφία από τις καλοκαιρινές διακοπές σας που αναρτήσατε στο facebook και ακόμη μετανιώνετε την ώρα και τη στιγμή που το κάνατε; Ή εκείνη την ημέρα που αρχίσατε να ανεβάζετε στο προφίλ σας μπηχτές για το πρώην έτερόν σας ήμισυ από το οποίο είχατε μόλις χωρίσει;

Η εποχή της κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να μας χάρισε απεριόριστη ελευθερία, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να μοιραστούμε τις σκέψεις μας με τους πάντες, ταυτόχρονα όμως μας έκανε περισσότερο από ποτέ εκτεθειμένους: αν σε μια συντροφιά μπορούμε να πούμε και μια κουβέντα παραπάνω, η οποία σύντομα θα ξεχαστεί, το Διαδίκτυο δεν συγχωρεί: θα είναι πάντα εκεί για να μας θυμίζει όλα όσα γράψαμε ή ανεβάσαμε όσος καιρός κι αν περάσει. Κι αν οι ενήλικοι είναι υπεύθυνοι των πράξεών τους, τι γίνεται με τους εφήβους και τα παιδιά;

Αρκετοί παράγοντες της τεχνολογικής αγοράς (όπως ο πρόεδρος της Google Ερικ Σμιντ) έχουν κατά καιρούς δηλώσει - με αρκετή δόση κυνισμού - ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να αλλάξουν το όνομά τους αν θέλουν να διαγράψουν τις αταξίες της νεότητάς τους που είναι αναρτημένες στα κοινωνικά δίκτυα.

Είναι όμως ηθικό να ζητάμε από τους νέους να απαρνηθούν την ταυτότητά τους αν δεν θέλουν να τους κυνηγά το ψηφιακό παρελθόν τους, αντί απλώς να αφαιρέσουμε τις πληροφορίες που τους εκθέτουν;

Το περίφημο δικαίωμα στη λήθη (σ.σ. η δυνατότητα των χρηστών του Διαδικτύου να ζητούν τη διαγραφή των δεδομένων τους), το οποίο επιχειρεί να θεσμοθετήσει η Κομισιόν, θα γίνει σύντομα πράξη στην Καλιφόρνια: ένας νόμος που ψηφίστηκε πρόσφατα στην αμερικανική πολιτεία προβλέπει ότι οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο Διαδίκτυο θα υποχρεούνται να απομακρύνουν άμεσα περιεχόμενο που έχουν ανεβάσει ανήλικοι, όταν οι τελευταίοι τούς το ζητούν.

Το σκεπτικό, σύμφωνα με τους νομοθετούντες, είναι ότι τα παιδιά έχουν δικαίωμα στο λάθος και οι απερισκεψίες τους δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να τα στοιχειώνουν για πάντα.

Ο νέος νόμος (ο πρώτος του είδους στις ΗΠΑ αλλά και παγκοσμίως), ο οποίος θα τεθεί σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2015, προβλέπει ότι όλοι οι ιστότοποι, οι διαδικτυακές υπηρεσίες και οι εφαρμογές (apps) θα διαθέτουν ένα κουμπί διαγραφής (κουμπί-γόμα) που θα επιτρέπει στα άτομα κάτω των 18 ετών να διαγράφουν την ψηφιακή τους δραστηριότητα - άσεμνες φωτογραφίες, συκοφαντικά μηνύματα, προσβλητικά σχόλια κ.λπ. - η οποία τους εκθέτει.

Αν το επιβλαβές περιεχόμενο παραμένει αιωνίως online, ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα, ακόμη και να καταστρέψει το επαγγελματικό τους μέλλον.

«Ολοι έχουμε υπάρξει έφηβοι και πολλές φορές κάναμε πράγματα για τα οποία μετανιώσαμε λίγα λεπτά ή μια ώρα αργότερα. Οι νέοι έχουν το δικαίωμα να διαγράφουν το περιεχόμενο που θα μπορούσε να τους κυνηγά για χρόνια» δήλωσε ο γερουσιαστής Ντάρελ Στάινμπεργκ που συνέταξε τον νόμο.

«Είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα προς τα εμπρός στο ζήτημα της προστασίας της ιδιωτικότητας των παιδιών και των εφήβων που δικαιούνται να κάνουν λάθη χωρίς να τα πληρώνουν σε όλη τους τη ζωή» σχολίασε ο Τζέιμς Στάγιερ, διευθυντής της μη κυβερνητικής οργάνωσης Common Sense Media.

Οι ενστάσεις. Ωστόσο, δεν έχουν όλοι την ίδια γνώμη: πολλοί υποστηρίζουν ότι το κουμπί-γόμα δεν έχει χρησιμότητα, καθώς από τη στιγμή που κάτι ανεβαίνει στο Ιντερνετ οποιοσδήποτε μπορεί να το αντιγράψει και να το αναπαραγάγει, συνεπώς η κατόπιν εορτής διαγραφή του είναι άχρηστη. Επίσης, σημειώνουν ότι τα μεγαλύτερα κοινωνικά δίκτυα, δηλαδή το facebook και το twitter, επιτρέπουν ήδη στους χρήστες να διαγράφουν τις δημοσιεύσεις τους.

«Ο νόμος δεν έχει νόημα, δεδομένου ότι σχεδόν κάθε υπηρεσία του Ιντερνετ προσφέρει ήδη ένα κουμπί διαγραφής. Επιπλέον, αγνοεί την πραγματικότητα, ότι δηλαδή είναι σχεδόν αδύνατο να διαγραφούν οι πληροφορίες από το Διαδίκτυο: οι ντροπιαστικές φωτογραφίες εξαπλώνονται αστραπιαία και τα διαδικτυακά αρχεία δημιουργούν αυτομάτως αντίγραφα σχεδόν από κάθε πληροφορία που αναρτάται» σχολίασε το ιστολόγιο τεχνολογίας TechCrunch.

Επιπλέον, ο νόμος δεν υποχρεώνει τους χρήστες να σβήσουν περιεχόμενο που αφορά άλλους, ακόμη κι αν εκείνοι το ζητήσουν. Για παράδειγμα, αν κάποιος έχει ανεβάσει μια φωτογραφία σας στο facebook, εσείς δεν θα έχετε τη δυνατότητα να ζητήσετε από το κοινωνικό δίκτυο να την κατεβάσει.

Το 2010, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την υιοθέτηση μιας οδηγίας που θα δίνει στους πολίτες το δικαίωμα στη λήθη. Ωστόσο, τον περασμένο Ιούνιο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι οι ιστότοποι δεν είναι υπεύθυνοι για τα προσωπικά δεδομένα πολιτών που εμφανίζονται στις σελίδες τους. Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι η απόφαση αυτή σημαίνει ότι η επίμαχη οδηγία είναι απίθανο να προχωρήσει. Πηγή: tanea.gr