Βακτήρια «ΑΤΙΑ» εντοπίσθηκαν σε νεροχύτη

Ζουν ανάμεσά μας: εδώ και μια εικοσαετία, οι μικροβιολόγοι πασχίζουν να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη μιας ολόκληρης νέας ομάδας βακτηρίων, τα οποία φαίνεται ότι είναι πανταχού παρόντα, δεν μπορούν όμως να καλλιεργηθούν και να μελετηθούν στο εργαστήριο. Οι πειστικότερες ως σήμερα ενδείξεις μόλις ανακαλύφθηκαν στο βρόμικο νεροχύτη ενός νοσοκομείου.

Η νέα μελέτη

Η νέα μελέτη
στην επιθεώρηση PNAS αφορά το υποψήφιο φύλο βακτηρίων TM6, του οποίου την ύπαρξη υποψιάζονται οι βιολόγοι από το 1996. Το εντυπωσιακό είναι ότι πρόκειται για ένα ολόκληρο «φύλο» οργανισμών, δηλαδή μια εξαιρετικά ευρεία ομάδα που περιλαμβάνει πολλές ομοταξίες και πολύ περισσότερα είδη. Ο άνθρωπος, για παράδειγμα, κατατάσσεται στο φύλο των χορδωτών, μαζί με τα ψάρια, τα πουλιά, ακόμα και τα θαλάσσια αγγούρια.

Μέχρι σήμερα, κάθε απόπειρα να απομονωθούν και να καλλιεργηθούν βακτήρια TM6 έχει αποτύχει. Εδώ και 20 και πλέον χρόνια, η μόνη ένδειξη είναι η ανίχνευση βακτηριακών γονιδίων 16S (γονίδια μιας υπομονάδας του ριβοσώματος) τα οποία διαφέρουν σε σχέση με τα αντίστοιχα γονίδια των γνωστών βακτηρίων.

Η νέα μελέτη προσφέρει τώρα πολύ πιο εκτεταμένες γενετικές ενδείξεις. Ερευνητές αμερικανικών και ρωσικών πανεπιστημίων, σε συνεργασία με το διάσημο Ινστιτούτο Κρεγκ Βέντερ, απομόνωσαν γενετικό υλικό από το στρώμα βρομιάς που είχε σχηματιστεί σε έναν νοσοκομειακό νεροχύτη.

Κατάφεραν μάλιστα να απομονώσουν DNA από μεμονωμένα μικρόβια και να το συγκρίνουν με τα γνωστά είδη βακτηρίων. Η ανάλυση αποκάλυψε τελικά την ύπαρξη DNA από ένα τουλάχιστον μικρόβιο άγνωστης προέλευσης.


Κυκλική απεικόνιση του γονιδιώματος του υποψήφιου βακτηρίου TM6 (Roger S. Lasken et al. / Craig J. Venter Institute)

Με τη βοήθεια σύγχρονων τεχνικών οι ερευνητές προσδιόρισαν το 90% της γενετικής αλληλουχίας του υποψήφιου βακτηρίου TM6. Το γονιδίωμα δείχνει ότι το μυστηριώδες βακτήριο μπορεί να ζει με ή χωρίς οξυγόνο και ενδέχεται να παρασιτεί σε άλλους μικροοργανισμούς όπως οι αμοιβάδες.

Κανείς όμως δεν γνωρίζει αν τα βακτήρια TM6 είναι παθογόνα για τον άνθρωπο, ή αν αντίθετα προσφέρουν ωφέλιμες λειτουργίες.

Οι τεχνικές που αξιοποιήθηκαν στη νέα μελέτη θα μπορούσαν να αποκαλύψουν στο μέλλον περισσότερα είδη και να προσθέσουν στο δέντρο της ζωής το παρακλάδι ενός εντελώς καινούργιου φύλου.